Poradnik NFZ dla rodzin osób z chorobą Alzheimera

- Pierwsze objawy choroby Alzheimera to problemy z pamięcią. Wraz z rozwojem choroby, pojawiają się problemy z myśleniem, mówieniem i prawidłową oceną sytuacji. Alzheimer to choroba neurologiczna, która prowadzi do obumierania komórek mózgowych. Jest też najczęściej diagnozowaną postacią chorób otępiennych - mówi Rafał Śliż, rzecznik prasowy Podkarpackiego NFZ.

Co zaliczamy do objawów choroby Alzheimera?:

• zaniki pamięci - w tym problemy z przypomnieniem sobie niedawnych wydarzeń, trudności z koncentracją;


• słaba lub obniżona zdolność oceny sytuacji - trudności z ustaleniem bieżącej daty, gubienie się;


• trudności w wykonywaniu dobrze znanych czynności - zapominanie o piciu i jedzeniu, ubieraniu się;


• problemy z mową - zapominanie słów lub ograniczenia w rozumieniu mowy;


• kłopoty ze znajdowaniem rzeczy - odkładanie rzeczy w nietypowe miejsca;


• zaburzenia ruchowe - problemy w poruszaniu się i rysowaniu, zmiana pola widzenia;


• wycofanie się z życia społecznego i zawodowego - depresja, apatia, obojętność, brak dbałości o higienę osobistą.

Jak zdiagnozuje się chorobę Alzheimera?

Nie ma jednego badania, które pozwoliłoby na rozpoznanie choroby Alzheimera. Diagnostyka najczęściej rozpoczyna się od lekarza rodzinnego, który po analizie zdrowia pacjenta, kieruje go do
neurologa lub psychiatry. Diagnostykę można też rozpocząć od lekarza psychiatry - do tego specjalisty nie jest potrzebne skierowanie.

Aby zdiagnozować alzheimera przeprowadza się:

• ocenę ogólnego poziomu sprawności intelektualnej oraz przebieg poszczególnych procesów poznawczych - badanie neuropsychologiczne;


• przyczynę narastających zaburzeń procesów poznawczych - badanie neurologiczne;


• badanie neuroobrazowe ośrodkowego układu nerwowego, które wykonywane jest za pomocą komputerowego badania tomograficznego lub rezonansu magnetycznego. Badanie neuroobrazowe ośrodkowego układu nerwowego pozwala ocenić, czy przyczyną zaburzeń funkcji poznawczych nie jest guz. Badanie określa także lokalizację nieprawidłowych zmian;


• ocenę sprawności chorego na podstawie wywiadu, oceny opiekuna i obserwacji w czasie badania - badanie przeprowadza psychiatra.

Jak żyć z chorym na alzheimera

Alzheimer to choroba postępująca i nieodwracalna. A to oznacza, że choroba prowadzi do sytuacji, w której pacjent nie będzie mógł sam funkcjonować. Co ma w konsekwencji wpływ nie tylko na samego chorego, ale również na jego rodzinę.

Średnia długość życia chorego od postawienia diagnozy to 7 lat. Około 3% chorych przeżywa ponad 14 lat. Wpływ na długość życia chorego ma stopień choroby w momencie jej zdiagnozowania. Dlatego im wcześniej choroba zostanie zdiagnozowana, tym dłużej chory będzie mógł świadomie uczestniczyć w życiu społecznym i rodzinnym. Jeśli u kogoś z naszych bliskich zdiagnozowano chorobę Alzheimera, to czeka nas wiele zmian.

Aby towarzyszyć bliskiej osobie w chorobie warto:

• poznać chorobę Alzheimera oraz rozwoju choroby;


• nauczyć się odczytywać sygnały chorego;


• zorganizować choremu bezpieczny dom;


• zapewnić choremu dostęp do lekarza rodzinnego, który zna problematykę choroby Alzheimera;


• wyposażyć chorego w specjalne łóżko i materac oraz środki higieny osobistej;


• nauczyć się cierpliwości i wyrozumiałości;


• organizować czas choremu poprzez rozmowę, zachęcanie do aktywności fizycznej i umysłowej.

Diagnoza nie oznacza, że chory powinien przestać wykonywać czynności, jakie robił przed chorobą. Chory powinien nadal wykonywać proste zadania, ćwiczyć pamięć poprzez krzyżówki, puzzle i być aktywnym fizycznie. Aktywność chorego powinna być dostosowana do zaawansowania jego choroby.

Czy da się zapobiec chorobie Alzheimera?

Chorobie Alzheimera nie można zapobiec. Warto jednak dbać o swój styl życia, który może mieć wpływ na choroby otępienne.

Dla zdrowia mózgu:

• zadbaj o zdrową i zbilansowaną dietę;


• rzuć palenie papierosów;


• ogranicz spożycie alkoholu;


• kontroluj ciśnienie tętniczego;


• uprawiaj sport;


• ćwicz umysł poprzez czytanie, gry planszowe.

Jak wygląda zachorowalność na Podkarpaciu?

W 2023 roku na terenie naszego województwa 3558 osób korzystało z pomocy lekarza z powodu choroby Alzheimera. Nie wiadomo niestety ile osób jest chorych, lecz pozostaje w domu bez diagnozy i kontaktu z lekarzem rodzinnym. Badania społeczne wskazują, że takich osób może być znacznie więcej, niż zdiagnozowanych.

Grupa wiekowa, najczęściej dotknięta tą chorobą to przedział 80-84 lat. Znaczny wzrost zachorowań dotyczy jednak osób po 65-tym roku życia. Najmłodsza zaś osoba z już zdiagnozowaną chorobą ma 35 lat.

40% pacjentów leczy się u lekarza rodzinnego, 30% u neurologa. Niepokojąca jest liczba pacjentów odpowiadająca 10% chorych, których stan zdrowia jest na tyle poważne, że muszą korzystać na stałe ze specjalistycznej opieki - pielęgniarek długoterminowych oraz zakładów opiekuńczo - leczniczych.

Gdzie szukać pomocy?

Pierwsze kroki zawsze powinniśmy kierować do lekarzy rodzinnego, który - jeśli będzie taka potrzeba" skieruje do specjalisty.

Pomocą mogą również służyć:

• cykl poradników "Pozastań dłużej na scenie życia"


• poradnik dotyczący opieki nad chorymi na Alzheimera


• Jak dbać o mózg - Środa z Profilaktyką w OW NFZ

- Niezmiernie istotną sprawą jest szybkie rozpoznanie choroby i niezwłoczne rozpoczęcie leczenia. Dzięki temu my sami, bądź nasi bliscy dłużej pozostaniemy sprawni - przypomina Rafał Śliż.